ÜNİTE 1 : SOSYOLOJİYE GİRİŞ

SOSYOLOJİ: Kelime anlamı toplum bilimdir. Latince toplum anlamına gelen Socius ile Yunanca bilgi demek olan Logos sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuştur. Sosyoloji sözcüğünü ilk kullanan Fransız sosyolog Auguste Comte’dur.

     Sosyoloji, toplumların meydana gelişini, gelişmesini, toplum içinde farklı kesimlerde görülen sosyal olayları, sosyal kurumları, sosyal ilişkileri, sosyal yapı özelliklerini ve bu yapıda ortaya çıkabilecek değişme eğilimlerini ele alarak inceleyen bir bilim dalıdır.

TOPLUMSAL OLAY VE OLGU KAVRAMLARI

Toplumsal Olay : İnsanlar arası ilişkilerden doğan, bir defada olup biten, yeri ve zamanı belli olan toplumsal oluşumlardır.

Toplumsal Olgu : Toplumsal olayların tekrar etmesiyle doğan, mekandan ve zamandan bağımsız kavramlardır.

Örnek : Ahmet ile Fatma’nın evlenmesi bir olaydır. Bir defada olup biter, yeri ve zamanı bellidir. Oysa “evlilik” kavramının kendisi bir olgudur.

NOT: Toplumsal olaylar somut ve özel, toplumsal olgu soyut ve geneldir.

Toplumsal Olayın Özellikleri

a.       Toplumsal olaylar, insanların bir arada yaşamalarından doğar.

b.      Toplumsal olaylar bireyin dışındadır ve bireye baskı yapar.

c.       Birey toplumsal olayları toplum içinde hazır bulur ve “toplumsal katılımla” diğer kuşaklara aktarır.

d.      Toplumsal olaylar tarihsel gelişim sürecinde aynı toplumda zamanla değişir.

e.      Toplumsal olaylar toplumdan topluma da farklılık gösterebilir.

f.        Toplumsal olaylar sayılarla ifade edilebilir.

TOPLUMU OLUŞTURAN UNSURLAR

Toplum : Belli bir coğrafya parçası üzerinde yer alan, üyeleri arasında sıkı bir etkileşim ve işbölümü olan insan topluluğudur.

Toplumsal Grup : Belli amaçlar ve bunları gerçekleştirme çabası çevresinde toplanmış, belli kurallara göre, belirli süre karşılıklı sosyal ilişkide bulunan, en az iki kişiden oluşan, göreli bir sürekliliği olan bireyler  topluluğudur.

Toplumsal Kurum : Toplumda yaşayan bireylerin ihtiyaçlarından doğan toplumsal yapının ve değerlerin korunması için zorunlu, bazı yönlerden sürekli, bazı yönlerden ise geçici kurallar bütünüdür.

NOT : Kurum ile kuruluş farklı kavramlardır. Kurum bir olgudur. Kuruluş ise kurumun sosyal hayata yansımış somut halidir. Örneğin “ekonomi” bir kurumdur, mesela fabrika kurumun kuruluşa yansımış şeklidir.