TOPLUMSAL KONTROL VE SAPMA

TOPLUMSAL KONTROL (DENETİM)

Belli davranışı gerçekleştirme konusunda toplumun bireye uyguladığı baskıya toplumsal kontrol denir.

TOPLUMSAL KONTROLÜN ÖZELLİKLERİ

a.       Bireylere kendi üzerlerinde bir otoritenin var olduğunu kabul ettirir.

b.      Toplumsal denetimin kaynağı toplumsal yaşamdır ve her toplumda görülür.

c.       Toplumsal denetimin amacı toplumun düzenliliğini ve devamlılığını sağlamaktır.

d.      Toplumdan topluma ve aynı toplum içerisinde zamanla değişir.

e.      Toplumsal norm ve toplumsal değerleri birer araç olarak kullanır.

f.        Toplum içerisindeki disiplinsiz davranışları önler.

g.       Kişilerin hak ve özgürlüklerini korur.

UYARI : Eğer toplumsal kontrol yasal bir yaptırım gücüne sahipse resmi, sahip değilse gayri resmi kontrol adını alır.

BÖYLE BUYURDU ZERDÜŞT

     Alman filozof Friedrich Nietzsche tarafından kaleme alınmıştır. Bu kitabı belli bir kategoriye almak gerçekten zordur. Hem bir edebi dille hem de bir felsefi tartışma şeklinde yazılmış bir kitaptır. Nietzsche'nin kendisi bu kitabı "yazılmış en derin" eser olarak nitelendirir. Eser, birçok farklı konu ve tarz barındırmaktadır. Nietzsche'nin felsefi görüşleri açısından önemli bir yer tutan kitap, birçok eleştiriye maruz kalmıştır.

     Kitapta Zerdüşt isimli karekterin gözlemleri ve bu gözlemler üzerine ürettiği düşünceler yer alır. Karakterin ismi, İranlı bir peygamber olan, Zerdüşt Peygamber'in ismiyle aynıdır.Bu durum zaman zaman “Böyle buyurdu Zerdüşt” ün bir kutsal kitap olarak algılanmasına neden olmuştur. Nietzsche bu yanlış anlaşılmayı öngörmüş ve: “Zerdüşt adı ne anlama geliyor, sormadılar bana, sormalıydılar: Çünkü o İranlının tarihteki, korkunç benzersizliğini yapan şey, benimkinin tam tersidir.” “Burada konuşan ne bir peygamberdir ne de din kurucusu denen o güç istemi ve hastalık kırmasıdır. Bağnazın biri değil burada konuşan, vaaz verilmiyor, inanç istenmiyor burada.” cümleleriyle bu çarpıtmaların da önüne geçmiştir.     

TOPLUMSAL DEĞER VE NORM

TOPLUMSAL DEĞER

Bir toplumda bireylerden beklenen genelleşmiş ahlaki inanış bütününe toplumsal değer denir.

Örneğin, vatan sevgisi, bayrak sevgisi

ÖZELLİKLERİ

a.       Toplumun ortak duygu ve düşüncelerini yansıtır.

b.      Toplumsal normlara temel oluşturur.

c.       Toplumdan topluma ve aynı toplumda zamanla değişir.

d.      Kuşaktan kuşağa aktarılabilir.

e.      Amaç kişiye toplum içerisinde ne yapıp yapmayacağını benimsetmektir.

TOPLUMSAL STATÜ, TOPLUMSAL ROL VE TOPLUMSAL PRESTİJ

TOPLUMSAL STATÜ

Bir bireyin toplum içerisindeki yeri ve konumuna toplumsal statü denir.

Her statünün belli dayanakları vardır. Bunlar cinsiyet, iş, eğitim düzeyi, servet, soy, yaş, medeni hal, dinsel inanış, aile gibi.

Statüler kendi aralarında ikiye ayrılırlar

1.       Verilmiş Statü : Kişinin hiçbir çaba ve emek sarf etmeden doğuştan sahip olduğu statülerdir.

Örneğin cinsiyet.

2.       Kazanılmış Statü : Kişinin kendi emek ve çabası sonucu elde ettiği statüdür.

Örneğin : Bir kişinin mesleği.

TOPLUMSAL GRUP VE ÇEŞİTLERİ

Toplumsal Grup : Ortak amaçlarını gerçekleştirmek için belli kurallara göre karşılıklı ilişkide bulunan insanların oluşturduğu topluluktur.

Toplumsal Yığın : Fiziksel olarak bir arada olmalarına rağmen ilişkileri yok denecek kadar az olan insan topluluğudur.

Örneğin : Trende giden yolcular.

Toplumsal Kategori : Fiziksel olarak bir arada olmamalarına rağmen, belli özellikler bakımından ortaklık taşıyan bireyler topluluğudur.

Örneğin : Lise mezunları, askerlik çağına gelen erkekler gibi.

TOPLUMSAL İLİŞKİ VE ÇEŞİTLERİ

Toplumsal İlişki : Kişilerin karşılıklı etkileşimi sonucu oluşan anlamlı ilişkilerdir.

Toplumsal ilişkini şartları şunlardır :

1.En az iki kişi gereklidir.

2.Bir zaman süreci olmalıdır.

3.Karşılıklı bir iletişim olmalı.

4.Gruplar veya kişiler birbirinden haberdar olmalıdır.

SOSYALLEŞME VE SOSYALLEŞMENİN AŞAMALARI

SOSYALLEŞME : İnsanın içinde bulunduğu topluma adapte olma sürecine sosyalleşme denir.

   

  Sosyalleşmenin 4 temel aracı vardır.

1.       Aile : Bireyin sosyalleşmesini sağlayan ilk ve önemli araçtır. Çocuk genel anlamda aileden dili ve temel davranış kalıplarını öğrenir.

2.       Okul : Okul resmi ve örgütlü bir sosyalleşme aracıdır. Birey okuldan toplumsal değerleri öğrenir.

3.       Arkadaş Çevresi / Arkadaşlar : Yetişkinler tarafından kontrol edilemeyen fakat birey için en çok önemi arz eden bir sosyalleşme aracıdır. Birey arkadaşlarından işbirliğini, rekabeti, çatışmayı, grup dayanışmasını vb. öğrenir.

4.       Kitle İletişim Araçları : Tek taraflı bir sosyalleşme aracıdır. Fakat çok geniş çevrelere ulaşması bakımından da kişinin değişik çevre veya kişilerle sosyalleşmesini sağlaması bakımından da çok önemli ve günümüzde etkisi giderek artan bir sosyalleşme aracıdır.

SOSYOLOJİNİN YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

SOSYOLOJİNİN YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Sosyolojide yöntem ve tekniklere geçmeden önce, yöntem ve tekniğin ayrı şeyler olduğunu hemen belirtelim. Teknik, yönteme uygun olarak seçilen bilgi toplama aracıdır.

Tümdengelim : Doğru olarak kabul edilen genel bilgilerden özel bilgilere doğru yol almaktır. Bu yönteme genelden - özele veya bütünden - parçaya doğru yol almak da diyebiliriz.

Tümevarım : Doğru kabul edilmiş tek tek bilgilerden genel bir yargıya varma işlemidir. Bu yönteme özelden - genele veya parçadan - bütüne doğru yol almak da diyebiliriz.

Analoji : İki benzer olay arasında karşılaştırma yaparak sonuca ulaşmaktır. Özelden - özele doğru bir yol izlenir.

ÜNİTE 1 : SOSYOLOJİYE GİRİŞ

SOSYOLOJİ: Kelime anlamı toplum bilimdir. Latince toplum anlamına gelen Socius ile Yunanca bilgi demek olan Logos sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuştur. Sosyoloji sözcüğünü ilk kullanan Fransız sosyolog Auguste Comte’dur.

     Sosyoloji, toplumların meydana gelişini, gelişmesini, toplum içinde farklı kesimlerde görülen sosyal olayları, sosyal kurumları, sosyal ilişkileri, sosyal yapı özelliklerini ve bu yapıda ortaya çıkabilecek değişme eğilimlerini ele alarak inceleyen bir bilim dalıdır.