SOSYOLOJİNİN YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

SOSYOLOJİNİN YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Sosyolojide yöntem ve tekniklere geçmeden önce, yöntem ve tekniğin ayrı şeyler olduğunu hemen belirtelim. Teknik, yönteme uygun olarak seçilen bilgi toplama aracıdır.

Tümdengelim : Doğru olarak kabul edilen genel bilgilerden özel bilgilere doğru yol almaktır. Bu yönteme genelden - özele veya bütünden - parçaya doğru yol almak da diyebiliriz.

Tümevarım : Doğru kabul edilmiş tek tek bilgilerden genel bir yargıya varma işlemidir. Bu yönteme özelden - genele veya parçadan - bütüne doğru yol almak da diyebiliriz.

Analoji : İki benzer olay arasında karşılaştırma yaparak sonuca ulaşmaktır. Özelden - özele doğru bir yol izlenir.

SOSYOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

1) TARAMA ARAŞTIRMASI : Geniş bir evrenden kapsamlı , ayrıntılı ve derinliğine bilgiler elde etmek için kullanılan yöntemdir.

     Anket ve görüşme bu yöntem için en uygun tekniklerdir.

Olumlu Yönleri

a.       Çok sayıda bireye ulaşma imkanı sağlar.

b.      Sosyolojiye sayısal veriler sağlar.

c.       Bireyler arasında karşılaştırma yapılmasını sağlar.

Olumsuz Yönleri

a.       Derinliğine bilgi sağlamaz.

b.      Örneklem seçmek zordur.

2) ALAN ÇALIŞMASI : Bir olayın çok boyutlu olarak incelenmesidir. Tarama araştırmasına göre seçilen grup daha küçüktür.

     Monografi  tekniği bu yöntem için en uygun olanıdır.

Olumlu Yönü : Ayrıntılı veri sağlar

Olumsuz Yönleri

a.       Büyük grupları incelemek zordur.

b.      Bulgular sadece araştırma yapılan alan için geçerlidir. Yani genellemek zordur.

3) BELGELERE DAYALI ARAŞTIRMA : Yazılı belgelerin araştırılıp incelenmesiyle, bir konu veya olayın araştırılmasıdır.

Olumlu Yönleri

a.       Birçok olaya ulaşmak mümkündür.

b.      Tarihsel araştırmalar için kullanışlı bir yöntemdir.

Olumsuz Yönleri

a.       Kaynakların taraflı olma ihtimali vardır.

b.      Kaynakların gerçek durumu ne kadar yansıttığı bilinemez.

SOSYOLOJİDE KULLANILAN TEKNİKLER

1) ANKET : Bir kişi veya grubun bir konudaki fikirlerini öğrenmek için bir dizi sorudan oluşan tekniktir.

     Anket uygulanırken şunlara dikkat edilmesi gerekir :

a.       Sorular araştırılan konuya uygun olmalı.

b.      Gerekirse bazı anketlerde isim istenmeli bazılarında istenmemeli.

c.       Sorular günlük dilde sorulmalı.

d.      Sorular anlamlı olmalı.

e.      Sorular basitten karmaşığa doğru, bir düzen içerisinde gitmelidir.

2) GÖRÜŞME (MÜLAKAT) :  Bu yöntem aslında sosyolojide pek kullanılmaz fakat araştırılma yapılacak bölgenin veya alanın okur yazar oranı düşükse, bu yönteme başvurulur.

     Bu yöntem de bir kişi veya kişilerle yapılan karşılıklı görüşmedir.

3) MONOGRAFİ : Seçilen tipik birimlerin, mümkün olduğunca karşılaştırmaya ve genellemeye uygun bilgiler elde etmek amacıyla derinlemesine araştırılmasıdır. Le Play tarafından geliştirilmiş bir tekniktir.

4) SOSYOMETRİ : Küçük gruplar üzerinde yapılan araştırmalar da kullanılır. Grupların birbirlerini karşılıklı itim ve çekimlerini belirlemede veya yaklaşma ve uzaklaşmalarını belirleme de kullanılan bir tekniktir.